Camille và Paul

Tại sao ta lại muốn biết về cuộc đời của những người khác?

Vậy đó, ta đâu thể sống giùm cuộc đời của người khác, ta cũng không thể sống cuộc đời mình giống hệt họ, theo cách mà họ chọn? Nhưng ta vẫn có nhu cầu được biết về những cuộc đời khác, như một cách đi tìm về cội nguồn ngọn lửa đã thắp sáng thế gian và nhân loại, thứ chất liệu đã nuôi dưỡng niềm cảm hứng đã lan truyền khắp nơi, lúc âm ỉ, lúc sục sôi nhưng chưa bao giờ bị lãng quên. Đó là cách mà con người đã nương tựa vào nhau để gìn giữ cho ngọn lửa - đam mê không bao giờ tàn lụi.

Tiểu sử không phải là một thể loại cuốn hút gì. Dù người ta cần biết về nhau nhưng không mấy ai quan tâm đến những người xa lạ. Camille và Paul của nhà Claudel không phải ai cũng biết. Tôi cũng không biết gì về họ cho đến khi đọc cuốn sách này. Nhưng bằng cách nào đó họ đã khắc tên mình vào tâm khảm những người yêu nghệ thuật trên thế giới : Camille là điêu khắc gia còn Paul là thi sĩ. Hai tâm hồn chung nguồn cội hun đúc nên hai ngọn lửa đam mê vĩ đại rực sáng như bản mệnh của họ : mặt trời. Camille là mặt trời cuối đông và Paul là ánh sáng mùa hè lúc chính ngọ. Cả hai hoang dã và vô cùng nhạy cảm với cái đẹp dẫu có đi theo hai xu hướng khác nhau. Cô chị yêu cái đẹp của thực thể, cái đẹp có thể nhào nặn và chạm đến còn cậu em yêu những cái đẹp trừu tượng mơ hồ trong tâm tưởng. Nhưng đó đều là những cái đẹp mà thế giới hướng đến, chỉ có thể được sản sinh ra từ trái tim đầy nhiệt huyết nồng nàn say đắm, từ sự kiêu hãnh bất chấp và can đảm dấn thân đến cùng, không bao giờ hối tiếc.

Cuốn tiểu sử không kể lể về cuộc đời họ theo cách mà Wiki đã làm. Dominique Bona không kể theo kiểu dẫn đường chỉ lối bằng một bản đồ, mà cô chọn lối đi vào cuộc đời họ theo cách mà những dòng suối nhỏ len lỏi vào khu rừng đời mình, nghe tiếng rì rào của lá cây, tiếng xào xạc của gió để hiểu ra mọi nhẽ. Camille và Paul tuy cùng huyết thống và tâm tính nhưng trên thực tế họ đã chọn cho mình những lối đi rất khác nhau và ngày càng xa nhau. Nếu chỉ nhìn một khu rừng trên bình diện chung với những phác thảo khúc chiết, ta sẽ không bao giờ biết được mối dây đã gắn kết họ đã bền chặt đến như thế nào, bởi nó là những mối dây chị hiện hữu trong tâm trí của những người trong cuộc, họ không thế hiện và không cần chứng minh với thế giới làm gì. Hai con đường dẫn đến hai kết cục trái ngược nhau, nhưng Paul và Camille mãi mãi vẫn là hai ngọn lửa sinh ra từ làng Villeneuve của vùng đất Tardenois hoang dại, không bao giờ quên nhau.

Bởi vì họ là lửa, nên họ bùng cháy mỗi khi gặp gió lên. Những cơn gió đam mê từ bốn phương tám hướng thổi tới, cuốn Camille và Paul vào cơn lốc của những khát khao điệp trùng, mãnh liệt không giới hạn. Lửa thắp sáng cuộc đời và lửa cũng thiêu rụi cuộc đời. Tại thời điểm quan trọng ấy, lúc ngọn cuồng phong mang tên tình yêu thổi tới với cả hai, rốt cuộc chỉ có Paul là vượt qua được, để duy trì cho mình một ngọn lửa vừa phải cho đến cuối đời, đủ để thắp sáng cuộc đời ông với những vinh quang đủ đầy trọn vẹn. Còn Camille, bản tính hoang dại và bướng bình của bà không cho phép nhượng bộ, để rồi bất chấp tất cả lao vào kiên định ngang tàng và bị hủy hoại. Một nửa cuộc đời bà sống trong âm thầm tàn lụi, tất cả những gì bà có thể làm được vào nửa sau chỉ là nỗi buồn và tiếc nuối khắc ghi lên trái tim cậu em trai của mình : Paul.

Những tác phẩm của Camille thực sự rất đẹp và ấn tượng. Những khối đá đầy linh hồn và tâm trạng. Tôi đặc biết thích tác phẩm Điệu Valse, với khối đá đen chạm khắc hai người đang say mê trong một giai điệu quyến rũ, những nếp gấp trên váy buông lơi và toàn thân họ nghiêng chênh vênh trong một cảm giác mất thăng bằng nhưng neo lại bởi một điểm nhấn ở eo, nơi tay người đàn ông quàng qua và kéo cô gái lại về phía mình. Camille không quan tâm gì đến âm nhạc, nhưng cô bắt được linh hồn của giai điệu, tự nhiên như nó xuất phát từ bản thân mình. Camille là người phụ nữ như thế, cô đi theo tiếng gọi của bản năng trọn vẹn từ đầu đến cuối, cô chưa từng phản bội nó bao giờ. Cô có thể không tin ai, kể cả chúa. Nhưng cô tin bản thân mình và chấp nhận để nó hủy hoại.

Điểm duy nhất khác biệt giữa Paul và Camille là Đức tin. Paul có lòng tin vào chúa, lòng tin đã neo ông lại bên bờ vực để quay đầu, trở về với cuộc sống thường nhật điềm đạm, giấu ngọn lửa của mình vào trong tâm khảm, học cách chan hoà với đám đông như một kẻ cô độc hạnh phúc. Ngọn lửa của Paul chỉ trào ra qua thơ và những vở kịch như một cách giải phóng tâm trí. Phần lớn cuộc đời Paul dấn thân vào con đường chinh phục những xứ sở mới bằng công việc của một nhà ngoại giao tầm cỡ, băng qua những cuộc thế chiến để yên bình sống đời điền viên vào cuối hành trình. Một con đường bằng phẳng đẹp đẽ. Một ngọn lửa đã không cháy hết lòng nhưng cũng làm được phận sự của nó.

Ba mươi năm cuối đời. Camille héo tàn trong viện tâm thần, sự nghiệp của Paul lên cao nhu diều, đường hoạn lộ thênh thang. Ba mươi năm ấy họ gặp nhau chỉ mười bốn lần. Vậy mà mối dây của họ không bao giờ đứt . Phút lâm chung họ gọi tên người kia. Paul là người duy nhất hiểu Camille và đứng về bà, dù chỉ trong tâm tưởng. Còn Camille bà chính là ngọn lửa mà Paul đã giấu trong lòng mình để sống cuộc đời phẳng lặng. Họ sống song hành bên nhau trong cuộc đời xa cách, như sống với chính bản năng mạnh mẽ nguyên thủy của bản thân mình, thứ bản năng rực rỡ của dòng họ Claudel.

Chúc bạn tìm được ngọn lửa của mình, nếu cần cuốn sách này sẽ cho bạn một ít ánh sáng của nó để thắp lửa. :)