Thứ Tư, 14 tháng 9, 2011

Lời hứa lúc bình minh


Câu chuyện về một cuộc đời, đầy hiện thực mà cũng đầy ảo mộng, nó được dệt nên bằng một thứ xa xỉ gọi là niềm tin và sự ngoan cường chiến đấu cho niềm tin ấy, dẫu có ngây thơ ,thì vẫn đeo đẳng cho đến trang sách cuối cùng. Hành trình của Romain Gary đã khởi động ngay từ thuở bình minh của cuộc đời, khi cậu bé tự nguyện đặt lên vai mình lời hứa sẽ đem tòan bộ thế giới phủ phục dưới chân người mẹ đã sống quên mình vì cậu. Đó là thế giới mà chính bà đã tạo ra bằng tất cả sự viển vông, si mê, ngông cuồng và lãng mạn, thế giới đầy những đài vinh quang lộng lẫy chỉ cách độ một tầm tay hay một cái bước chân. Dù rằng Romain đã đánh đổi nguyên vẹn cuộc đời mình chỉ để vượt qua được cái bước chân ảo vọng ấy, thì cậu cũng đã vì bà mà chưa bao giờ cúi mặt hay tuyệt vọng trước số phận.

Nina là người đàn bà cô đơn, không chồng, không người tình. Bà chỉ có một đứa con trai và đứa con trai đó, không may lại nhận ra mình chính là cái cây duy nhất trong cái sa mạc mênh mông của mẹ để suốt đời nó chấp nhận làm một cái cây dát đầy kim cương long lanh cho bà ngẩn mặt với thế gian. Bà đã tưới cho cái cây duy nhất ấy bằng toàn bộ sức lực của mình, vắt kiệt từng giọt nước giữa cuộc đời-sa mạc cho nó rồi phủ lên đó toàn bộ ảo tưởng mà bà từng bị khước từ. Giấc mộng đời bà bị quá khứ vùi dập vỡ tan, Nina đặt toàn bộ kỳ vọng lên con trai với niềm tin rằng nó sẽ thao túng được tương lai, đập vào số phận từng nhát hả hê như chính số phận đã từng làm thế với bà. Niềm tin viển vông đó nuôi lớn Romain như một chất kháng thể chống lại hiện thực khắc nghiệt và cậu bé lao vào công cuộc chinh phục cuộc đời một cách hăng say không mệt mỏi.

Romain không mù quáng như mẹ, ngay từ lúc chạm ngõ thế giới viển vông mà bà vẽ nên, cậu đã biết giới hạn của mình, đến sự yếu đuối và tài năng hạn chế. Nhưng cậu cũng biết mình không còn lựa chọn nào khác, không phải chỉ vì lời hứa đang gánh vác trên vai, mà bởi vì nhận ra mình là người duy nhất, không thể trao được cho ai được cái trọng trách xây dựng hạnh phúc cho bà. Niềm tin sắt đá mà mẹ đã nhét vào tay cậu thuở bình minh, rằng mẹ "biết" con trai mẹ sẽ trở thành vĩ nhân đã buộc Romain lao đầu vào hầu hết các loại hình nghệ thuật có mặt trên thế gian, để rồi ôm về những nỗi thất vọng ê chề , những cái tên thiên tài trở thành những vết cứa nóng bỏng khi vang lên bên tai khi nhắc nhớ đến sự kém cỏi của bản thân và trở thành những tượng đài lấp lánh nhưng không thể nào với tới được. Nhưng, Romain có dòng máu của mẹ trong huyết quản, dòng máu không có chất tuyệt vọng, dòng máu dại dột mù quáng tuyệt vời nên cậu không bỏ cuộc, không cam tâm, không đầu hàng kể cả khi cuộc đời có ném vào mặt cậu hàng chục tiếng cười nhạo báng.

Nina tham vọng, tham vọng đến mức cuồng vọng. Sự si mê của bà đối với nghệ thuật và với nước Pháp đẩy Romain đi vào một con đường không giới hạn, không có điểm dừng. Nhưng bà không có ý định đặt một gánh nặng lên vai con, bà chỉ cho nó một ảo tưởng, một giấc mơ huy hoàng và cũng như bà Romain tin rằng đó hoàn toàn không phải là một giấc mơ. Dù rất trầy trật khi lao vào lĩnh vực nghệ thuật cũng như tìm cách nhập cư vào nước Pháp, nhưng cả hai mẹ con chưa bao giờ thấy đó là một cái gì đó xa vời quá tầm tay. Nina không nói nhiều nhưng bà đã làm, bằng mọi cách để đạt được mục đích trở thành người Pháp và bà chứng minh cho con là mọi thứ đều có thể. Và với Romain, trên đời này không có gì tan nát bằng ánh mắt thất vọng của bà nên cũng chỉ cần bà còn tia hy vọng trong mắt, cậu sẽ lao vào bằng mọi giá.

Âm nhạc, hội họa hay kịch nghệ đã từ chối Romain, nhưng cậu vẫn còn văn chương và văn chương cũng cho cậu lên bờ xuống ruộng một khoảng thời gian dài rồi mới le lói chút niềm tin. Nhưng chỉ cần chút le lói đó thôi, mẹ cậu đã bám vào như một chiếc phao cứu sinh không lồ, đẩy giấc mơ của bà đến mức tràn trề hứa hẹn. Niềm tin kỳ quặc đôi khi gây sửng sốt nhưng lại tạo ra những khoảnh khắc ngập tràn yêu thương và lòng biết ơn. Và rồi, tuy không trở thành thiên tài, nhưng đến những phút cuối cùng nó vẫn trao cho Romain những thành tựu để tự hào, nó là phần thưởng cho những nỗ lực đến tận cùng, giữa những đau đớn giày vò lẫn khát khao tạo dựng. Niềm tin của bà chính là động lực duy nhất để Romain chiến đấu với cuộc sống lẫn cái chết.

Kết thúc có hậu, Romain đã trở thành đại sứ của nước Pháp sau những lần chết hụt, những lần may mắn tưởng như chỉ có trong mơ. Nhưng trên tất cả là những nỗ lực sống và giành vinh quang của Romain cuối cùng cũng có lời vọng. Thế giới bây giờ dưới chân Romain, những bộ vest mà mẹ cậu ước ao cậu được mặc giờ đã thành hiện thực, những buổi tiệc thanh lịch hào hoa và những cử chỉ chinh phục phụ nữ cậu đều thành thạo. Mọi thứ trong tầm tay, đài vinh quang đã dưới gót chân. Chỉ có bà là không còn nữa. Người mẹ của Romain trước khi từ giã thế giới vẫn kịp để lại cho con mình tình yêu, lòng si mê và tham vọng chinh phục cuộc sống. Bà đi nhưng bà chưa bao giờ cắt đứt sợi dây rốn của bà và con trai mình, sợi dây hằng ngày vẫn truyền đi máu và niềm tin kỳ vĩ thơ ngây vào cuộc sống.

Một người mẹ vĩ đại, và một người con trai trở nên vĩ đại nhờ có một người mẹ như thế. Câu chuyện nửa hiện thực nửa mộng mơ, khắc nghiệt mà cũng giống như cổ tích. Niềm tin mù quáng có thể tiêu diệt mà cũng có thể nâng đỡ bạn, vấn đề là bạn muốn cái gì và bạn có can đảm hay không mà thôi. Romain Gary đã viết một cuốn sách với giọng văn "why so serious? ", rất bình thường, không nặng nề sầu khổ, không bi lụy đa mang nhưng vẫn bộc lộ được toàn bộ tình yêu đậm đặc của tình mẫu tử khi bên nhau lẫn cảm giác vô vọng trống trải lúc chia lìa. Cuộc sống hạnh phúc, đau đớn nhưng cũng đơn giản như thế mà thôi.